สุญญตา

อริยสัจสี่.....ไม่สามารถทำให้เห็นสุญญตา
เป็นคำกล่าวที่น่าสนใจมากๆ อยากถามความเห็น
เป็นคำกล่าวของท่านผู้รู้ท่านหนึ่ง ...
คงต้องขอมุมมองและความเห็นจากเพื่อนสมาชิกท่านอื่นด้วยน่ะครับ...... ทั้งในแง่ปริยัติ และ ในแง่ปฏิบัติ......
ผมนำความหมายของสุญญตามาลงไว้ให้ด้วยเพื่อเทียบเคียงน่ะครับ.....
จาก คำแปลในพจนานุกรมพุทธศาสน์ของพระธรรมปิฎกมาอ้างอิงให้ครับ
สุญญตา “ความเป็นสภาพสูญ”,ความว่าง
1. ความเป็นสภาพที่วางจากความเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขาเฉพาะ
อย่างยิ่ง ภาวะที่ขันธ์ ๕ เป็นอนัตตา คือ ไร้ตัวมิใช่ตน ว่างจากความเป็นตนตลอดจนว่างจากสาระต่างๆ เช่น สาระคือ ความเที่ยง สาระคือความสวยงาม สาระคือความสุข เป็นต้น, โดยปริยาย หมายถึงหลักธรรมฝ่ายปรมัตถ์ดังเช่น ขันธ์ ธาตุ อายตนะ และปัจจยาการ (อิทัปปัจจยตา หรือ ปฏิจจสมุปบาท) ที่แสดงแต่ตัวสภาวะให้เห็นความว่างเปล่าปราศจากสัตว์ บุคคล เป็นเพียงธรรมหรือกระบวนธรรมสั้นๆ
2. ความว่างจากกิเลสมีราคะ โทสะ โมหะ เป็นต้น ก็ดี สภาวะที่ว่างจากสังขารทั้งหลายก็ดี หมายถึง นิพพาน
3. โลกุตตรมรรคได้ชื่อว่าเป็นสุญญตา ด้วยเหตุผล ๓ ประการ
คือ เพราะลุด้วยปัญญาที่กำหนดพิจารณาความเป็นอนัตตา มองเห็นภาวะที่สังขารเป็นสภาพว่าง(จากความเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน) เพราะว่างจากกิเลสมีราคะ เป็นต้น และเพราะมีสุญญตา คือนิพพานเป็นอารมณ์
4. ความว่าง ที่เกิดจากความกำหนดหมายในใจ หรือทำใจเพื่อให้เป็นอารมณ์ของจิตในการเจริญสมาบัติ เช่นผู้เจริญอากิญจัญญายตนสมาบัติกำหนดใจถึงภาวะว่างเปล่าไม่มีอะไรเลย;
สุญตา ก็เขียน

เธอจงตั้งใจ พิจารณา ความของเรา เราจะ ถามไว้ และตอบเธอไว้
๑. เธอสำคัญอย่างนี้ว่าอย่างไร บุคคลจะพึงถึงความเห็น อันแรงกล้า ว่า แสงอาทิตย์ อันหาที่สุดไม่ได้ มีขอบเขต เป็นสาระ เป็น สุญญตาหรือไม่ ?
วิสัชชนา ของข้อนั้น คือไม่ นั้นถูก เพราะเหตุว่าอะไร เพราะสิ่งนั้นเป็นสาระ
๒. เธอสำคัญว่า ความเห็นของบุคคล ว่า เราจะพึงเจริญ แต่อนิจังสัญญา อยู่โดยลำพัง ไม่สำคัญ อื่นใด ว่ามีสาระเลย แม้ข้อนี้ เธอว่า เป็น สุญญตา หรือไม่?
วิสัชชนา ของข้อนั้นคือไม่ เพราะเหตุว่าอะไร เพราะบุคคลนั้นถึงความเห็นว่า อนิจจังสัญญาอยู่โดยลำพัง
๓. เธอสำคัญอย่างนี้อย่างไร บุคคลจะพึงมีความเห็น ว่า บุญเป็นสาระ บาปจะไม่พึงมี ไม่พึงเป็นอยู่ ข้อนี้เป็น สุญญตาหรือไม่ ?
วิสัชชนา ของข้อนั้นคือไม่ เพราะอะไร เพราะบุคคลนั้นสำคัญ ในบุญว่าควรตั้ง บาปไม่พึงจะมี
๔. เธอสำคัญว่า สิ่งทั้งปวงมีสาระ อย่างนี้เป็นสุญญตาหรือไม่?
วิสัชชนาของนี้คือไม่ เพราะว่า เธอยังสำคัญสิ่งทั้งปวง ว่ามีสาระ
๕. เธอสำคัญว่า สิ่งทั้งปวงไม่มีสาระ อย่างนี้ เป็นสุญญตา หรือไม่?
วิสชนา ของข้อนี้คือไม่ เพราะ เธอสำคัญว่าสิ่งทั้งปวงไม่มีสาระ
๖. เธอสำคัญว่า รูปทั้งหมด เป็น มิฉฉาทิฏฐิ ไม่เป็นสาระ อย่างนี้เป็นสุญญตาหรือไม่?
วิสัชชนา ของข้อนี้คือไม่ เพราะด้วยสำคัญว่า รูปทั้งหมด เป็นมิฉฉาทิฏฐิไม่เป็นสาระ ว่าเป็นสาระ
๗. เธอสำคัญ ว่ารูปทั้งหมดเป็น มิฉฉาทิฏฐิ เป็นสาระอย่างนี้เป็น สุญญตาหรือไม่?
วิสัชชนา ของข้อนี้คือไม่ เพราะด้วยสำคัญว่า รูปทั้งหมด เป็นมิฉฉาทิฏฐิ เป็นสาระ
๘. เธอสำคัญข้อนี้เป็น อย่างไร สิ่งทั้งปวงไม่มีสาระว่าเป็นสาระ อย่างนี้เป็นสุญญตา หรือไม่?
วิสัชชนา คำตอบของนี้คือไม่ เพราะว่า เพราะสำคัญว่า สิ่งทั้งปวงไม่มีสาระ ว่าเป็นสาระ

วสันต์ 20 พ.ค. 48