สมถะกับวิปัสสนา ต่างกันอย่างไร

[zen]

สมถะภาวนา และวิปัสสนาภาวนาต่างกันอย่างไร

การอบรมเจริญภาวนา มีทั้งการอบรมเจริญความสงบ ซึ่งเป็นสมถะภาวนา และการอบรมเจริญปัญญา คือ วิปัสสนาภาวนา
ทั้งสองอย่างต้องอาศัยปัญญาจึงจะเจริญได้เพราะเหตุว่า ถ้าไม่รู้ลักษณะสภาพของจิตที่ต่างกันระหว่าง กุศลจิต และ อกุศลจิต ก็ย่อมจะเจริญสมถะ คือ ความสงบจากอกุศล ไม่ได้
ฉะนั้นการอบรมเจริญความสงบของจิต จึงต้องมีสติสัมปชัญญะ ที่สามารถรู้สภาพที่ต่างกันของ กุศลจิต และ อกุศลจิต ในขณะนี้เสียก่อน แล้วจึงจะอบรมเจริญกุศลที่เป็นความสงบ คือ สมถภาวนา
สำหรับวิปัสสนาภาวนา เป็นสติสัมปชัญญะที่สามารถรู้สภาพที่ต่างกันของ นามธรรม และ รูปธรรม ตามความเป็นจริง




ก็สำคัญข้อนี้เป็นอย่างไร

บุคคลย่อมจัดแจงบ้านของตน ด้วยการปัด กวาด เช็ด ถู นำของเสีย ออกนอกบ้าน นำของดีเข้าในบ้าน ทำอย่างนี้ เฉพาะบ้านตน

บุคคลย่อมพิจารณา สิ่งต่างๆแล้ว ย่อมกำหนด ฐานะ อฐานะได้ แนะนำบอกต่อ ให้ผู้อื่นทำตามได้

เรากล่าวว่า การจัดแจงบ้านเฉพาะของตน นี้ชื่อ ว่า สมถภาวนา
ผู้พิจารณาสิ่งต่างๆ แล้วย่อมให้ผู้อื่นทำตามได้ ชื่อว่า วิปัสสนาภาวนา
บุคคลพึงควรกระทำ สมถภาวนา และ วิปัสสนาภาวนา ให้บริบูรณ์

วสันต์  21 ธ.ค. 47