อกุศลมูล และตัณหา ต่างกันอย่างไร?

อกุศลมูล (โลภะ โทสะ โมหะ) และ ตัณหา ต่างกันอย่างไร

ก. ผมอ่านและจดมาจาก Internet ดังนี้ว่า "ทุกขสมุทัย คือ เหตุแห่งการเกิดทุกข์ (กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา)"

ข. หนังสือ พุทธธรรม (ฉบับเดิม) ของท่านพระธรรมปิฎก หน้า 282 กล่าวว่า "อกุศลมูล 3 อย่าง คือ โลภะ โทสะ โมหะ"

ผมเกิดข้อสงสัยดังนี้ครับ

1. เมื่ออวิชชาถือเป็นปัจจัยแห่งทุกข์ ตามปฏิจจสมุปบาท ซึ่งตามข้อ ข. "อกุศลมูล 3 อย่าง คือ โลภะ โทสะ โมหะ" ทำไมจึงต่างไปจากข้อ 1 ที่บอกว่าเหตุแห่งทุกข์คือ (กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา)

ทั้ง 2 ข้อเป็นปัจจัยซึ่งกันอย่างไร ขอกราบอนุโมทนาบุญครับ

เรากล่าวว่า โลภะ โทสะ โมหะ คือ เจตนา
โดยแท้จริง บุคคล พึงกำหนด ด้วยใจว่า โลภะ เกิดขึ้น โมหะเกิดขึ้น โทสะเกิดขึ้น ได้ทีเดียว
เมื่อต้องการให้ โมหะ ลดน้อยลง ต้องกำหนดเจตนา โดยใจ ว่าจะระงับ โทสะ โลภะ ก็อย่างเดียวกัน ทั้ง โมหะ โทสะ โลภะ จะไม่เกิดขึ้นเอง และจะไม่ลดไปเอง

แต่ปฏิจจสมุปบาทธรรม บุคคลผู้หนึ่งจะ คิดว่า อวิชชา ก็ดี สังขารก็ดี หรือแม้อย่างอื่น ใน ปฏิจจสมุปบาท นั้น จะเกิดขึ้น หรือ จะกำหนดว่า ลดน้อยลงไป มิได้เลย ก็ถ้ามีบุคคล คิดว่า อวิชชา จงเกิดก็ดี หรือ ลดไปก็ดี จะเป็นคะเนเอาอย่างเดียว
ก็ โลภะ โมหะ โทสะ เป็นกรรม อันเกิดตอนไหน เป็นไปตอนไหน ใน ปฏิจจสมุปบาท ก็กล่าวว่า ทุกเมื่อ คือ กรรมใด ที่ทำให้ บุคคล มีจิตหลงลืม นึกไม่ได้ ถูกปิดบัง ซ่อนเร้น วิบากนั้น เป็น อวิชชา
ก็บางครั้ง กรรม เมื่อทำแล้ว ทำให้ กระหาย ทะเยอทะยาน เร่าร้อน กระสัน หวั่นใจ กระวนกระวาย ก็ได้ชื่อ มี วิบาก เกิดสังขาร หรือ ตัณหานี้ ก็เป็น วิบาก คือ บุคคลทำสิ่งใด ย่อมก็ให้เกิดผล พัวพัน ไม่จบสิ้นไป เหมือน ถูกผูกไว้
ก็อย่างนี้ กล่าวได้ว่า มีวิบาก ไปตามปฏิจจสมุปบาททีเดียว

วสันต์ 08 เม.ย. 50